سمپوزیوم ملی محیط‌زیست، سواد میراثی و خرد بوم‌شناختی ایرانیان - دانشگاه مازندران
سمپوزیوم ملی محیط‌زیست، سواد میراثی و خرد بوم‌شناختی ایرانیان
- 18 Nov 2025
- کد خبر: 4505951
- 315
به همت دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه برگزار شد:
سمپوزیوم ملی محیط‌زیست، سواد میراثی و خرد بوم‌شناختی ایرانیان
به گزارش روابط عمومی دانشگاه مازندران، سمپوزیوم ملی محیط‌زیست، سواد میراثی و خرد بوم‌شناختی ایرانیان، روز دوشنبه ۲۶ آبان 1404، در دانشکده علوم انسانی و اجتماعی برگزار شد.
بر اساس این گزارش، دکتر سید قاسم حسنی سمپوزیوم ملی محیط‌زیست، سواد میراثی و خرد بوم‌شناختی ایرانیان گفت: این نشست با حضور اساتید حوزه میراث فرهنگی، مردم‌شناسی و باستان‌شناسی، فرصتی برای گفت‌وگو پیرامون پیوند میان دانش بومی، میراث تاریخی و چالش‌های زیست‌محیطی امروز را فراهم آورد.
حسنی اشاره کرد، در این رویداد سه سخنرانی تخصصی ارایه شد که هر کدام از منظری متفاوت، به ابعاد زیست‌محیطی و فرهنگی ایران پرداختند.
این سمپوزیوم همچنین با حضور و سخنرانی دکتر علیرضا حسن‌زاده دانشیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دکتر بابک شیخ‌بیکلو عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و دکتر منصوری‌مقدم عضو هیئت علمی گروه مردم‌شناسی همراه بود.
دکتر علیرضا حسن‌زاده دانشیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری،در این سمپوزیوم تاکید کرد که بخش مهمی از بحران‌های محیط‌زیستی امروز ایران، محصول نوعی «گفتمان توسعه‌زدگی» است؛ گفتمانی که طبیعت را منبعی پایان‌ناپذیر و قابل مهار تصور می‌کند.
دانشیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد، این نگرش، رخنه‌ای هستی‌شناختی ایجاد کرده است: یعنی ما نه تنها شیوه‌های تعامل با طبیعت را تغییر داده‌ایم، بلکه بنیان‌های فکری و معنایی خود درباره جهان طبیعی را نیز دگرگون کرده‌ایم.
وی گفت: بازگشت به «خرد بوم‌شناختی» بدون بازنگری در هستی‌شناسی ایرانیان ممکن نیست؛ زیرا مناسبات فرهنگی، اسطوره‌ای، آیینی و اخلاقی گذشته که مبتنی بر احترام، ترس مقدس، مراقبت و هم‌زیستی با طبیعت بودند، به‌تدریج با پروژه‌های توسعه‌محور و نگاه مصرف‌گرا به حاشیه رفته‌اند
در ادامه این سپوزیوم دکتر بابک شیخ‌بیکلو عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در سخنرانی خود با عنوان ساماندهی و مهندسی منابع آبی در تمدن اورارتو: تحلیل باستان‌شناختی سازه‌های آبی، الگوهای پیشرفته مدیریت آب در تمدن باستانی اورارتو را تحلیل کرد. وی با معرفی نمونه‌هایی از سدها، آبراهه‌ها، کانال‌ها و بندهای مهندسی‌شده در این تمدن، نشان داد که جوامع کهن چگونه با تکیه بر دانش تجربی و شناخت دقیق از اقلیم، سازه‌هایی پایدار و کارآمد ایجاد کرده‌اند.
شیخ‌بیکلو تأکید کرد که مطالعه این دستاوردهای باستان‌شناختی می‌تواند الهام‌بخش مدل‌های نوین مدیریت منابع آبی در ایران باشد، به‌ویژه در شرایط بحران آب و تغییرات اقلیمی. شیخ‌بیکلو همچنین بر اهمیت ثبت و حفاظت از این سازه‌ها به‌عنوان میراث مهندسی ایرانی-اورارتویی تأکید کرد.
دکتر منصوری‌مقدم عضو هیات علمی گروه مردم‌شناسی دانشگاه مازندران گفت: پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی سدسازی در روستاهای ایران را با مثال‌های میدانی تشریح کرد.
عضو هیات علمی گروه مردم‌شناسی دانشگاه مازندران اظهار داشت: ساخت سدها، علاوه بر تغییر الگوهای آبی و اکولوژیک، به جابه‌جایی روستاها، تغییر شیوه‌های معیشتی، کاهش سرمایه‌های اجتماعی و از بین رفتن دانش بومی مرتبط با آب انجامیده است.او بر ضرورت انجام مطالعات مردم‌نگارانه پیش از اجرای طرح‌های عمرانی تأکید کرد تا تصمیم‌گیران بتوانند آثار اجتماعی و اکولوژیک را با دقت بیشتری بسنجند.
در پایان این سمپوزیوم اعضای هیات علمی ضمن تاکید بر این که مسایل محیط‌زیست و میراث فرهنگی تنها در یک حوزه محدود نمی‌شوند، بلکه نیازمند نگاه میان‌رشته‌ای هستند، بر اهمیت تقویت سواد میراثی، بازخوانی دانش بومی، و بهره‌گیری از تجارب تاریخی برای مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی امروز تأکید کردند.
روابط عمومی دانشگاه مازندران